SUDAN IYO IMAARAATKA OO ISKU DHEGAN.
(SAWIRKA)-MASUULIYIINTA SUDAN.
(HAGUE/HOLLAND)-Wararka laga helaayo Maxkamadda Caalamiga ah ee Cadaaladda ee ICJ ayaa sheegaayo in dalka Sudan uu maanta oo Khamiis ah uu ku eedeyay dalka Isutaga Imaaraadka Carabta inuu gacan ka geysatay xasuuqii ka dhacay dalka Sudan, dhageysiga Maxkamadda Caalamiga ah ee Cadaaladda (ICJ) ee magaalada Hague ee dalka Holland. Sudan ayaa sheegtay in xasuuqa lagu eedeeyay ciidamada Gargaarka deg dega ah(Rapid Support Forces) loona yaqaan RSF ee ka dhanka ah bulshada Masalit ee ku nool Darfur uusan suurta gal ahayn hadii aan la helin taageerada dalka Isutaga Imaaraadka Carabta. Khartoum ayaa soo bandhigtay dooddeeda afka ah iyada oo qayb ka ah dhageysiga dadweynaha ee dacwadeeda oo ay ku eedaysay Imaaraadka inay ku xad-gudbeen waajibaadkii ka saarnaa Axdiga Xasuuqa .
Imaaraadku wuxuu jawaabtiisa bixin doonaa 4pm.
Muawia Osman, oo ah sii hayaha xilka wasiirka cadaalada Sudan ayaa maxkamada ka sheegay in “xasuuqa socda uusan suurta gal ahayn hadii aysan gacan ka geysaneyn Imaaraadka oo ay ku jirto in hub loo diro RSF”. “Taageerada tooska ah ee loojistikada ah iyo taageerada kale ee Imaaraadku ay siiyeen welina ay sii wadaan RSF-ta waxay ahayd welina waa cududa koowaad ee ka dambeysay xasuuqa hadda dhacaya, sida dilka, kufsiga, barakicinta qasabka ah iyo dhaca” ayuu yiri Cismaan. Dowladda Suudaan ee xulafada la ah ciidamada, oo dagaal kula jirta RSF tan iyo bishii Abriil 2023, ayaa ku eedeysay kooxda xagjirka ah iyo malleeshiyaadka xulafada ah inay geysteen xasuuq, dil, tuugo, kufsi iyo barakicin xoog ah. Waxa ay sheegtay in dambiyadaas ay suurta geliyeen taageero toos ah oo ka timid Imaaraadka. Sannadkii hore baaritaan madax-bannaan oo ay samaysay Xarunta Raoul Wallenberg ayaa lagu ogaaday inay jiraan "Caddeeymo cad oo lagu qanci karo" oo ah in RSF iyo malleeshiyada xulafada ah "inay geysteen oo ay xasuuq ka geysteen Masalit", oo ah koox Afrikaan madow ah oo dalka ku sugan. Gobolka Galbeedka Darfur waxa uu ahaa goobtii ay ka dhaceen weeraro xooggan oo salka ku haya isir-ku-salaysan oo ay qaadeen RSF iyo malleeshiyooyinka Carabta ee xulafada la ah ee ka dhanka ah Masalit sannadkii 2023-kii. Khartoum waxay codsatay in ICJ ay fuliso dhowr tilaabo oo ku meel gaar ah. Waxaa ka mid ah in Imaaraadka lagu amro in uu qaado tillaabooyin looga hortagayo: dilka iyo in dhibaato weyn loo geysto Masaalidka, si ula kac ah oo loo sameeyo xaalado si loo burburiyo jirka kooxda, iyo soo rogida tillaabooyin looga hortagayo dhalashada kooxda dhexdeeda. Waxa ay sidoo kale ku baaqday in la qaado tallaabooyin ku meel gaar ah oo lagu amrayo Imaaraadka si loo hubiyo in cutub kasta oo hubeysan oo ay taageerayaan aysan si toos ah ama si cad u kicinin xasuuq. In kasta oo Imaaraadku qayb ka yahay heshiiskii Xasuuqa, ee ay dacwaddu salka ku hayso, haddana waxa ay baajisay qodobka sagaalaad ee heshiiskaas markii ay ku biirtay sannadkii 2005-tii. Xaqiiqadaas ayaa laga yaabaa iney horseeddo in maxkamadda ey meesha ka saarto kiiska, sida uu qabo Michael Becker, khabiir ku takhasusay Sharciga Xuquuqda Aadanaha oo la hadlay Middle East Eye bishii hore. Qodobka sagaalaad ee heshiisku wuxuu ogolaanayaa in khilaafka lagu dhameeyo ICJ hortiisa marka dhinac dawladeed jebiyo heshiiska. Dawladaha waxaa loo ogol yahay inay ka baxaan qodobka ka hor saxiixa heshiiska. Iyaga oo meel sii dhigaaya qodobka, Imaaraadku wuu diiday oggolaanshaha qodobkan, ayuu yidhi Becker. Dawlado badan oo kale ayaa ka baxay qodobkan, oo ay ku jiraan US , China , Algeria , Bahrain , Morocco , Malaysia, Yemen iyo India .
ISHA-MEE.
