SOOMAALI LAGU XIRAY DALKA BANGAALADEESH.
(SAWIRKA)-WIILKA LAGU XIRAY BANGAALADEESH.
(DHAKA)-Ciidamada ilaalada xuduudka ee dalka Bangaladesh ayaa gacanta ku dhigay nin Soomaali ah oo si sharci-darro ah uga soo gudbay dalka Hindiya. Saraakiisha ayaa sheegay iney sare u kaceen isgoysyada xuduudaha ee aan fasaxa loo haysan ee Gobolka. Ninkan oo lagu magacaabo Abdiwali Mohammed Cali, ayaa subaxnimadii Sabtida waxa ey cutubyo roondo ah ku qabteen meel u dhow Isgoysyada Xuduudka ee Nijkalika ee degmada Feni ee degmada Parshuram. Saraakiisha Ilaalada Xuduudaha ee Bangladesh (BGB) ayaa sheegay inuu isku dayayay inuu dalka galo isaga oo aan wadan dukumentiyo sharci ah. Markii la xiray ka dib, BGB waxay ku wareejisay Cali Saldhigga Booliska ee Model Parshuram. Waxa uu wajahayaa eedeymo hoos yimaada Sharciga Ajaanibta Bangladesh ee 1946, gaar ahaan qeybaha 3(2)(b), 13, iyo 14. Maamulka ayaa sidoo kale ka qaatay qaar ka mid ah agabka isaga markii la xirayay. Taliyaha Feni BGB Lt. Col. Maxamed Mosharraf Xuseen ayaa xaqiijiyay xiritaanka, waxaana uu sheegay in dadaallada amniga xuduudaha ey weli yihiin kuwo xooggan. BGB waxay si firfircoon uga shaqaynaysaa iney ka hortagto isgoysyada sharci darrada ah, la dagaalanka tahriibka, iyo iney hubiso ammaanka xuduudka. Xariga Cali waa qayb ka mid ah isbeddellada ballaaran. Dhowr maalmood ka hor, 19-kii Maarso, kooxaha ilaalada BGB ayaa xiray saddex kale oo Ajnabi ah oo si sharci darro ah ku soo galay Bangladesh. Dadkaas waxaa ku jiray nin u dhashay Nigeria, naag Suudaani ah, iyo muwaadin Zambiyan ah. Waxaa lagu qabtay isla qeybta xadka ee Cali laga soo qabtay. Maamulka ayaa xoojiyay ammaanka aagga xadka Parshuram. In kasta oo aaggani uu caadi ahaan ka xasilloon yahay marka loo eego meelaha kale ee laga soo galo, Bangladesh waxa ey xoojisay roondooyinka iyada oo ka jawaabaysa isbeddellada socdaalka ee Koonfurta Aasiya. Dad badan oo ka kala yimid dalal kala duwan ayaa isku dayaya iney ka gudbaan xuduudaha iyaga oo aan haysan oggolaansho sax ah, taas oo horseedaysa in la adkeeyo ilaalinta xuduudaha. Isgoysyada sharci darrada ah ayaa ah walaac sii kordhaya ee Bangladesh. Saraakiisha ayaa rumeysan in dadku ey u isticmaalayaan waddooyinkaan sababo kala duwan awgood, sida iyagoo ka baxsanaya xaaladaha adag ee dalalkooda, raadinaya fursado wanaagsan, ama isku dayaan iney gaaraan meelo kale oo ey u maraan Bangladesh. Sanadihii la soo dhaafay, Bangladesh waxay hagaajisay tallaabooyinkeeda xakamaynta xuduudaha. Tignoolajiyada ilaalinta, roondo adag, iyo iskudubarid wanaagsan oo lala yeesho wadamada deriska ah ayaa loo isticmaalayaa si looga hortago galitaanka aan la fasixin. Iyadoo ey jiraan dadaalladaas, ayaa haddana shaqsiyaadka qaarkood waxay weli isku dayayaan iney si sharci darro ah uga gudbaan xuduudaha, iyagoo inta badan halis u gala xarig iyo tallaabo sharci ah. Xeerka Ajaanibka ee 1946, ee hoos yimaada Cali, ayaa lagu soo oogay, waa sharci nidaaminaya gelitaanka, joogista, iyo bixista Ajaanibka ee Bangladesh. Kuwa lagu helo dambiga hoos yimaada sharcigan waxay wajihi karaan masaafurinta, ganaaxa, ama xabsi, iyadoo ku xiran darnaanta xad-gudubkooda. BGB waxay sii waddaa iney la shaqeyso ciidamada kale ee Amniga si loo xaqiijiyo ammaanka xuduudaha. Saraakiishu waxay ku dhiirigeliyaan dadka iney raacaan hababka socdaalka ee sharciga ah si ey uga fogaadaan dhibaatooyinka sharciga ah oo ey u hubiyaan ammaankooda inta ey safrayaan. Maamulka ayaan weli faah faahin ka bixin waxa xigi doona Cali iyo saddexda kale ee Ajaaniibta ah ee la xiray. Si kastaba ha ahaatee, waxay u badan tahay in dacwadaha sharciga ah ey raaci doonaan, waxaana laga yaabaa in shakhsiyaadka ey wajihi karaan masaafurinta ama ciqaabo kale. Kororka isgoysyada xuduudaha ee aan la ogolayn ayaa muujinaya baahida loo qabo iskaashiga caalamiga ah ee maaraynta socdaalka. Dowladaha gobolka ayaa ka shaqeynaya istaraatiijiyado wax looga qabanayo galitaanka sharci darrada ah iyadoo la hubinayo in la tixgelinayo walaacyada bini'aadantinimo. Hadda, ciidamada xuduudka Bangladesh waa ey feejigan yihiin, iyagoo ka shaqeynaya iney ka hortagaan shilal kale iyo iney sugaan ammaanka xuduudahooda.
ISHA WARKA-SM.
